เข็มป่า ๑

Pavetta indica L.

ไม้พุ่ม กิ่งอ่อนมีขนประปราย ใบเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปรีแกมรูปใบหอกถึงรูปใบหอกกลับ หูใบระหว่างก้านใบรูปสามเหลี่ยมปลายแหลม มีขนที่บริเวณโคนหูใบ ช่อดอกแบบช่อกระจุกซ้อน ออกตามง่ามใบและปลายกิ่ง ดอกสีขาว กลิ่นหอมอ่อน ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปกลม สุกสีค่อนข้างดำ

เข็มป่าชนิดนี้เป็นไม้พุ่ม สูง ๑-๒ ม. เปลือกเรียบ สีเขียวอ่อน กิ่งอ่อนมีขนประปราย กิ่งแก่เกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปรี รูปรีแกมรูปใบหอก รูปไข่กลับ หรือรูปใบหอกกลับ กว้าง ๒-๖ ซม. ยาว ๘-๒๐ ซม. ปลายแหลมถึงเรียวแหลม โคนสอบ ขอบเรียบ แผ่นใบบางมาก เส้นแขนงใบข้างละ ๘-๑๐ เส้น ปลายเส้นโค้งจรดกันก่อนถึงขอบใบ ตามง่ามเส้นแขนงใบ ด้านล่างมีตุ่มขน เส้นใบย่อยเห็นได้ทางด้านล่าง ใบแห้งสีค่อนข้างดำ ก้านใบยาว ๑-๒ ซม. หูใบระหว่างก้านใบบาง รูปสามเหลี่ยม ปลายแหลม มีขนตามบริเวณโคนหูใบทางด้านนอก

 ช่อดอกแบบช่อกระจุกซ้อน ออกตามง่ามใบและปลายกิ่ง ยาว ๒.๕-๑๒ ซม. โคนช่อใหญ่และช่อย่อยมีใบประดับ ๑ คู่ ก้านช่อดอกใหญ่และสั้นมาก ก้านดอกสั้น ดอกสีขาว กลิ่นหอมอ่อน รูปดอกเข็ม ยาว ๑.๕-๒ ซม. กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง ยาวประมาณ ๒ มม. ขอบหยักเป็นติ่งสั้น ๔ ติ่ง มีขนประปรายทางผิวด้านนอก กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดเรียว ปลายแยกเป็นแฉกรูปขอบขนานแคบ ๔ แฉก ส่วนที่เป็นหลอดยาว ๒-๓ เท่าของส่วนที่แยกเป็นแฉก เมื่อดอกบานเต็มที่ปลายแฉกพับมาทางโคนหลอด เกสรเพศผู้ ๔ อันเรียงสลับกับแฉกกลีบดอก ยาวพ้นหลอดกลีบดอก รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๒(๔) ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียว ยาวพ้นหลอดกลีบดอก

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๕ มม. ปลายผลด้านบนมักมีส่วนของกลีบเลี้ยงติดอยู่ สุกสีค่อนข้างดำ เมล็ดรูปกลมรี ส่วนมากมี ๒ เมล็ด

 เข็มป่าชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ภาคกลาง และภาคใต้ พบขึ้นตามป่าดิบแล้งใกล้ทางน้ำ ที่สูงตั้งแต่ระดับน้ำทะเลถึง ๕๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่จีนตอนใต้ อินเดีย ศรีลังกา มาเลเซีย ไปจนถึงออสเตรเลีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
เข็มป่า ๑
ชื่อวิทยาศาสตร์
Pavetta indica L.
ชื่อสกุล
Pavetta
คำระบุชนิด
indica
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Linnaeus, Carl
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Linnaeus, Carl (1707-1778)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.จำลอง เพ็งคล้าย